Vẻ đẹp riêng có ở phụ nữ Hà Nội xưa. (Ảnh tư liệu)
Nét riêng khó lẫn thời xưa
Nhắc đến Thủ đô Hà Nội trong con mắt bạn bè bốn phương đây không chỉ là mảnh đất kinh kỳ, là “trái tim” của cả nước mà còn là nơi có những con người thanh lịch tinh tế. Chả thế mà có câu: “Chẳng thơm cũng thể hoa nhài/Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An”. Dù là câu nói phủ định nhưng hai cụm từ “chẳng thơm” và “không thanh lịch” ấy lại ngầm khẳng định hương sắc hoa nhài và sự thanh lịch của người dân nơi đây. Trong đó, người phụ nữ Tràng An chính là hương và sắc của bông hoa nhài.
Đương nhiên nếu nói về phụ nữ Việt Nam thì ở nơi đâu họ đều là những bông hoa khoe sắc, toả hương ngào ngạt, đều có nét đẹp riêng của từng vùng. Nhưng nói về phụ nữ Hà Nội nét đẹp ấy lại càng rõ nét hơn, sắc đẹp nồng nàn và ngát hương không lẫn vào đâu được của họ không chỉ đến từ vẻ ngoài mà còn đến từ thần thái và cốt cách đặc biệt. Phải chăng vì được sinh ra và lớn lên ở mảnh đất nghìn năm văn hiến nên phụ nữ nơi đây được ưu ái ban cho bản sắc riêng không lẫn vào đâu được?
Ngắm nhìn những nét đẹp của bản sắc riêng đó chắc chắn phải nói đến nét thanh lịch của những đoá hoa Hà thành, niềm tự hào của Hà Nội. “Thanh” trong thanh lịch có nghĩa là thanh đạm, thanh bạch còn “lịch” là sự lịch lãm, hiểu biết nhiều. Như vậy thanh lịch là thanh nhã và lịch sự, đều là những điều thường thấy trong thần thái và cốt cách của người Hà Nội.
Soi chiếu nét thanh lịch đó vào người phụ nữ Hà thành xưa ta thấy được trước hết là ở vẻ ngoài của họ, người phụ nữ Hà Nội xưa nay vốn nổi tiếng là ăn mặc đẹp. Họ khéo mặc, khéo hoạ không chỉ vì mình mà còn vì những người xung quanh. Trên là khuôn mặt với một chút phấn, phơn phớt má hồng, một lớp son mờ, dưới là áo quần gọn gàng, phẳng phiu, tề chỉnh chỉ thế mà toả ra được cái nét sang mà không loè loẹt, đẹp mà không lố lăng.
Bên cạnh vẻ ngoài là thứ dễ dàng thấy được thì lời nói và dáng đi đứng cũng dễ dàng thu vào tầm mắt người đối diện. Cái thanh, cái đẹp trong tiếng nói của người phụ nữ Hà Nội xưa nằm ở giọng nói từ tốn, ôn hoà, câu thưa, câu gửi đàng hoàng, lối hành văn lưu loát, nhã nhặn. Họ nói câu gì, hỏi gì bao giờ cũng đi kèm chữ “ạ” đằng sau. Cấm kị nhất có lẽ là nói trống không, lỗ mãng, cười hô hố chứ còn chưa nói đến nói tục, chửi bậy. Về dáng đi, người trẻ uyển chuyển, nhẹ nhàng, thướt tha, còn người đã lớn tuổi bước đi khoan thai, thong thả. Ngày xưa phụ nữ Hà Nội thường đi đôi guốc mộc, mà guốc mộc thường phát ra âm thanh lớn, thế nhưng mỗi bước đi của bóng hồng đều rất nhẹ nhàng tuyệt nhiên không nghe thấy tiếng gõ guốc cồm cộp, kéo lê đôi dép quèn quẹt.
Không chỉ khéo nói, phụ nữ xưa còn khéo ăn nữa, đối với họ ăn uống không chỉ là bản năng duy trì sự sống mà còn chứa đựng nhiều giá trị. Từ việc ăn uống sao cho lịch sự đến việc chuẩn bị đồ ăn sao cho ngon mắt, ngon miệng cũng được họ chăm chút kỹ càng. Bởi chỉ qua một bữa cơm cũng có thể thấy được sự đảm đang, ý tứ của người phụ nữ.
Tất nhiên, để người phụ nữ Hà Nội hội tụ đầy đủ những yếu tố trên không phải tự nhiên mà do chính nền nếp thanh lịch bao đời nay của người Thủ đô. Những người con gái thời xưa được gia đình dạy dỗ cẩn thận từ tấm bé luôn có cách ứng xử, giao tiếp đoan trang, thanh tao, ý tứ. Chả thế mà bóng hồng Hà thành luôn có cách ứng xử, giao tiếp khéo léo khiến biết bao người ấn tượng. Đến tuổi thiếu nữ họ được truyền dạy từ bà, từ mẹ về “nữ công gia chánh” hay chuyện “công – dung – ngôn – hạnh” cũng được chỉ bảo cẩn thận. Chính vì vậy mà họ “khéo tay hay làm”, là hình mẫu lý tưởng của rất nhiều người.
Đến nay nét thanh lịch của những người phụ nữ Hà Nội xưa vẫn không hề mai một theo thời gian mà còn đọng lại trong nhiều thi phẩm, thi ca tạo dấu ấn khó phai mờ, khắc hoạ thật đẹp hình ảnh đầy ấn tượng về nét thanh lịch, nét duyên của họ để ta lại được ngắm nhìn những bóng hồng xưa ngày ấy.
Nét thanh lịch “khác biệt” ngày nay
Ngày nay, sắc đẹp Hà thành vẫn còn nét thanh lịch vốn có. (Nguồn: phunuvietnam.vn).
Trở lại với Hà Nội ngày nay, không khó để bắt gặp một người phụ nữ đẹp trên mọi ngả đường ngang qua. Nhưng để bắt gặp một người phụ nữ thanh lịch có lẽ khó hơn thời xưa một chút. Sự thay đổi nhanh chóng của phụ nữ hiện đại trong thế kỷ qua đã mang lại nhiều điều khác biệt giữa phụ nữ xưa và nay, cả mặt tích cực lẫn tiêu cực. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn rằng sự thanh lịch của sắc đẹp Hà thành vẫn còn đó.
Nhà văn Băng Sơn từng cho rằng: “Cứ dăm năm lại có một lớp con gái trẻ Hà Nội lớn lên, đẹp hơn trước. Phụ nữ Hà Nội đi đâu cũng không lẫn vì nhiều vẻ. Đó là một điều thật đẹp, thật vui. Ngay giữa lòng thành phố, có thể nhận ngay ra người phụ nữ có cốt cách Hà Nội, bất kể tóc đã hoa râm, bạc trắng hay còn tóc thề để xõa ngang vai, bất luận họ đang vội vã, đang ngồi trên xe máy, đang trong rạp hát, đang ăn quà hay đang thả bộ ung dung trên vỉa hè”.
Quả thật, thế hệ kế thừa nét đẹp của các mẹ, các bà năm xưa đã có, không biết có thể đẹp hơn trước hay không nhưng chỉ biết là khác hơn trước một chút. Ngày nay nét thanh lịch vẫn được dựa trên các tiêu chuẩn về ăn mặc, trang điểm, lời nói, dáng đi,… nhưng không còn quá khắt khe như trước. Quần áo có thể hiện đại, hợp thời trang hơn, trang điểm có thể lộng lẫy, cầu kì hơn. Giờ đây không còn là phái yếu nữa, phụ nữ vừa “đảm việc nước, giỏi việc nhà” nên lời nói có trọng lượng, hay thậm chí “thét ra lửa” là việc dễ hiểu. Hay để bắt kịp với nền kinh tế thị trường, thời gian trôi nhanh hơn phụ nữ cũng phải vội vàng như bao người không còn bước đi khoan thai nữa. Nhưng dù có khác cũng là khác theo chiều hướng tốt lên không phải xấu đi hay lố lăng học đòi thiếu thẩm mỹ, làm mất đi hình ảnh tinh tế của người phụ nữ Hà Nội.
Bên cạnh những tiêu chuẩn mặc định đó, phụ nữ Hà Nội ngày nay còn có những nét thanh lịch “khác biệt”. Sự thanh lịch được thể hiện trong tư duy và tri thức khi ngày càng có nhiều người phụ nữ học cao, hiểu biết rộng và trở thành những người thành đạt, có ích cho xã hội. Một người phụ nữ thanh lịch hiểu họ cần gì trong cuộc sống. Họ tự tin và dám nghĩ, dám làm, có đam mê và không ngừng vươn lên trong cuộc sống.
Nét thanh lịch còn được thể hiện qua việc phụ nữ biết yêu thương bản thân của mình, trước khi thanh lịch với ai, phụ nữ hãy lịch sự và thanh nhã với chính bản thân mình trước. Một phụ nữ biết yêu thương bản thân luôn tỏa ra một sức hút và năng lượng tích cực. Chính năng lượng đó giúp họ trở thành một người phụ nữ khéo léo, ôn hoà và đạt được nhiều thành công về mọi mặt từ mối quan hệ trong gia đình đến công danh, sự nghiệp.
Ngày nay, phụ nữ thanh lịch còn là người có thể truyền cảm hứng. Không chỉ muốn bản thân mà cả những người xung quanh như bạn bè, con cái, đồng nghiệp cũng thanh lịch. Họ cùng nhau phát huy những nét đẹp của người con gái Hà thành trong hơi thở của thời đại. Vẫn là những tiêu chuẩn đó nhưng tự do và mới mẻ hơn.
Do đó, hiện nay Hà Nội vẫn không thiếu đi những người con gái Hà Nội hiện đại song vẫn thanh lịch, tao nhã.
Được ví như vẻ đẹp không bao giờ tàn phai của người phụ nữ, nét thanh lịch của người phụ nữ Hà Nội từ xưa đến nay vẫn còn tồn tại. Ở thời đại mới họ đã biết làm đẹp mình hơn, làm mới mình hơn, đồng thời biết phát huy cái lịch thiệp, hào hoa của phụ nữ Hà Nội xưa vào việc thể hiện mình. Vẻ đẹp của người phụ nữ Hà Nội thế đấy, vừa hiện đại lại cổ điển, rất tinh tế mà dịu dàng. Tin chắc rằng dù xưa hay nay, phụ nữ Hà Nội vẫn là bông hoa đẹp để Hà Nội tự hào về họ.
